Έπεσα πρόσφατα τυχαία πάνω στο άρθρο ενός μπαμπά από το Ντιτρόιτ της Αμερικής, ο οποίος εργαζόταν μέχρι πρότινος στον χώρο των εκδόσεων εκπαιδευτικών βιβλίων και πλέον είναι ο ιδρυτής της σελίδας BuildingaLibrary.com, η οποία στόχο έχει να βοηθά τους γονείς να επιλέξουν τα σωστά βιβλία για τα παιδιά τους.
Στο άρθρο του, λοιπόν, ο Tom Burns περιγράφει πώς, πριν από μερικά χρόνια που χρειάστηκε να μετακομίσει με την οικογένειά του εκτός πόλης, η κόρη του βρέθηκε σε ένα δημόσιο σχολείο, το οποίο είχε την τύχη να έχει όχι μόνο βιβλιοθήκη, αλλά και βιβλιοθηκονόμο. Ενθουσιασμένη η κόρη του που η βιβλιοθήκη ήταν ανοιχτή καθημερινά, ξεκίνησε να την επισκέπτεται τακτικά και πολύ σύντομα το αίσθημα χαράς εξελίχθηκε σε μόνιμη ψυχική ευφορία. Όπως ο ίδιος περιγράφει:
«Επιστρέφοντας κάποια μέρα η κόρη μου από το σχολείο μου είπε: ‘Μπαμπά! Η βιβλιοθηκονόμος μας είναι ΤΟΣΟ καλή! Και η βιβλιοθήκη έχει ΤΟΣΑ πολλά εικονογραφημένα βιβλία! Και μας αρέσουν τα ίδια βιβλία! Και μου είπε ότι έχω την άδεια να παίρνω και περισσότερα από όσα επιτρέπεται! Και μου είπε ότι τα βιβλία που ξέρει ότι μου αρέσουν θα μου τα φυλάει σε ειδικό ράφι! Και με άφησε να δανειστώ αυτό!’ -και μου έδειξε ένα αντίτυπο του Roller Girl, ένα βιβλίο ιδανικό για την κόρη μου.
Τη στιγμή εκείνη συνειδητοποίησα, πόσο σημαντικές είναι οι σχολικές βιβλιοθήκες και οι βιβλιοθηκονόμοι στις παιδικές ζωές.
Η συγκεκριμένη δεν ήξερε καλά-καλά την κόρη μου, κι όμως ήδη είχε ‘πιάσει’ την αγάπη της για τα βιβλία ΚΑΙ της είχε βρει το ιδανικό για τον χαρακτήρα της. Εντυπωσιακό!»
Ο εν λόγω μπαμπάς, με το άρθρο του, στόχο έχει να δώσει έμφαση στη σπουδαιότητα όχι μόνο μιας βιβλιοθήκης, αλλά και του κατάλληλου ανθρώπου που θα την αναλάβει, ο οποίος κανονικά δεν θα πρέπει να είναι απλά ένας δάσκαλος, μα ένας άνθρωπος με ειδικές γνώσεις πάνω στο παιδικό βιβλίο.
Ζούμε σε μία χώρα -αν και αυτό είναι σχεδόν παγκόσμιο φαινόμενο- που υποτιμά αφάνταστα τους δασκάλους, πόσο μάλλον τους βιβλιοθηκονόμους. Για πολλούς ανθρώπους οι σχολικές βιβλιοθήκες θεωρούνται είτε πολυτέλεια είτε κάτι παρωχημένο και οπισθοδρομικό: «Βιβλιοθήκη; Σε κάθε σχολείο; Ποιος τη χρειάζεται;».
Κι όμως. Τόσο οι βιβλιοθήκες όσο και οι άνθρωποι που τις αναλαμβάνουν μπορούν να παίξουν σπουδαίο και τρομερά χρήσιμο ρόλο στην εκπαιδευτική ανάπτυξη των παιδιών μας. Δεν υπάρχουν μόνο για να δανείζονται βιβλία τα παιδιά που ίσως να μην έχουν μια πλούσια βιβλιοθήκη στο σπίτι τους, ούτε για να ζητούν από τα παιδιά να κάνουν ησυχία και να επιστρέφουν τα βιβλία στην ώρα τους. Οι βιβλιοθηκονόμοι είναι αυτοί που προάγουν τη γνώση, που επιλέγουν, οργανώνουν και φροντίζουν τα βιβλία και που μαθαίνουν και στα παιδιά όχι μόνο να κάνουν το ίδιο, αλλά και να αναζητούν τη γνώση από μόνα τους.
Οι σχολικοί βιβλιοθηκονόμοι θα πρέπει να είναι κάτι παραπάνω από ικανοί εκπαιδευτικοί. Θα πρέπει να είναι καλόκαρδοι, ζεστοί, να έχουν διαίσθηση των αναγκών του κάθε παιδιού, να έχουν διάθεση να γνωρίσουν τα παιδιά και να έχουν μελετήσει καλά τα βιβλία που θα προτείνουν στο κάθε ένα. Όπως οι δάσκαλοι, έτσι και οι βιβλιοθηκονόμοι θα πρέπει να χτίζουν αληθινές σχέσεις με τα παιδιά, προκειμένου να τα κατευθύνουν σωστά στην εκάστοτε λογοτεχνική πρόταση.
Στο σχολείο του παραπάνω μπαμπά, η βιβλιοθηκονόμος κάνει αυτά και ακόμα περισσότερα. Μαθαίνει στα παιδιά πώς να κάνουν έρευνα, πώς να χρησιμοποιούν τα Google Docs και το Power Point και πώς να κάνουν παρουσιάσεις. Επίσης, έχει δημιουργήσει «κλαμπ ανάγνωσης» και διοργανώνει απογεύματα με «βιβλιομαχίες» ανάμεσα στις αναγνωστικές ομάδες των μαθητών, με κουίζ που σχετίζονται με τα βιβλία που διάβασαν…
Και να επαναλάβουμε, ότι όλα αυτά γίνονται σε ένα απλό δημόσιο σχολείο μιας μικρής πόλης έξω από το Ντιτρόιτ της Αμερικής, από ένα άτομο που, όπως φαίνεται, αγαπά πολύ τα παιδιά και τη δουλειά του. Δεν γίνεται από κάποιο πανάκριβο ιδιωτικό σχολείο και -μεταξύ μας- δεν είναι και κάτι τόσο δύσκολο για να γίνει!
Την ίδια ώρα στην Ελλάδα…
Η βιβλιοθήκη του 2ου Δημοτικού Χαλανδρίου αποτελεί αγαπημένο “στέκι” των μικρών μαθητών.
Και ενώ όλα τα παραπάνω ακούγονται αυτονόητα στις πιο «πολιτισμένες» χώρες του δυτικού κόσμου, στην Ελλάδα μόνο τα ιδιωτικά και ορισμένα δημόσια σχολεία έχουν δανειστική βιβλιοθήκη, ενώ το περίφημο «Σύστημα Δικτύου Σχολικών Βιβλιοθηκών» που ανακοίνωσε το υπουργείο Παιδείας στις αρχές του έτους, ακόμα δεν έχει υλοποιηθεί.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον κ. Χαράλαμπο Διονάτο, διευθυντή στο 17ο Δημοτικό Σχολείο Αγ. Δημητρίου, το οποίο έχει ενταχθεί στο παραπάνω πρόγραμμα, «εμείς έχουμε κάνει όλες τις απαραίτητες ενέργειες που πρέπει να γίνουν για να μπορέσει να εξοπλιστεί σωστά η ήδη υπάρχουσα βιβλιοθήκη του σχολείου μας, έχουμε φτιάξει έναν κατάλογο βιβλίων που μας ενδιαφέρει, έχουμε υποβάλλει τα σχετικά έγγραφα στη σχολική επιτροπή που θα κάνει τις απαιτούμενες αγορές, όμως, ακόμα δεν έχει γίνει τίποτα».
Ο κ. Διονάτος, μιλώντας στο Infokids.gr, αποκάλυψε, ότι τα 913 σχολεία που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα Σχολικών Βιβλιοθηκών, δικαιούνται να δαπανήσουν έως 1.750 σε βιβλία και έως 1.250 ευρώ στον απαραίτητο ηλεκτρονικό εξοπλισμό. «Η σχολική επιτροπή, όμως, είναι αυτή που θα κάνει τις σχετικές αγορές» και το πότε παραμένει άγνωστο.
Ο ίδιος εξήγησε ότι για να λειτουργήσει μια σχολική βιβλιοθήκη πρέπει να πληρούνται κάποιοι όροι, π.χ. να υπάρχει ο σχετικός χώρος που να διαθέτει πυροσβεστήρα. Πολλά σχολεία, ειδικά όσα στεγάζονται σε παλιά κτίρια, δεν πληρούν αυτές τις προϋποθέσεις οπότε είναι δύσκολο να αποκτήσουν βιβλιοθήκη (στο σημείο αυτό να θυμίσουμε την ωραία ιδέα του ‘αυτόματου πωλητή’ βιβλίων). Στο δικό του σχολείο, όμως, υπήρχε ανέκαθεν μία βιβλιοθήκη, την οποία έχει αναλάβει ένας εκπαιδευτικός, στο πλαίσιο του ωραρίου του, ο οποίος ενημερώνει τα παιδιά για τα βιβλία, ενώ κρατά και ημερολόγιο δανεισμού.
«Το ενδιαφέρον των παιδιών για τη σχολική βιβλιοθήκη που ήδη έχουμε είναι μεγάλο και μάλιστα από κάθε τάξη. Οι μαθητές αναζητούν κυρίως λογοτεχνικά βιβλία, αλλά τα μεγαλύτερα παιδιά στρέφονται και στα βιβλία φυσικών επιστημών», καταλήγει ο κ. Διονάτος.
Η κ. Μαρία Παπαϊωάννου, διευθύντρια στο 2ο Δημοτικό Σχολείο Χαλανδρίου, γνωστό και ως Λίτσειο, το οποίο επίσης εντάχθηκε στο Εθνικό Δίκτυο Σχολικών Βιβλιοθηκών μας είπε, ότι «Είμαστε ένα από τα 2 σχολεία στο Δήμο Χαλανδρίου που καταφέραμε να μπούμε στο Δίκτυο και να επωφεληθούμε των προνομίων που παρέχονται στα δημόσια δημοτικά σχολεία της χώρας μέσω του συγκεκριμένου θεσμού. Στο σχολείο μας ο θεσμός της βιβλιοθήκης λειτουργεί εδώ και δεκαετίες με βιβλία που είτε αγοράστηκαν από το σχολείο είτε προήλθαν από δωρεές των γονέων. Κάπως έτσι στήνουν όλα τα σχολεία χώρους δανειστικής παιδικής βιβλιοθήκης» (φωτο πάνω).
Στο εν λόγω σχολείο, λοιπόν, λειτουργεί μία ανοικτή βιβλιοθήκη, χωρίς πόρτες στην είσοδο του κτιρίου, όπου οι μαθητές έχουν καθημερινή πρόσβαση και μπορούν να έρχονται άμεσα σε επαφή με τα βιβλία. «Τα παιδιά οικειοποιήθηκαν αμέσως το άμεσα προσβάσιμο χώρο και μ’ αυτόν τον τρόπο έμαθαν να διαβάζουν όχι μόνο τις ώρες που δανείζονται αλλά ακόμη τις βροχερές μέρες του χειμώνα, ώρες φιλαναγνωσίας και στα διαλείμματα που επιλέγουν να μείνουν με την παρέα τους μελετώντας και συζητώντας για τις ιστορίες και τα παραμύθια που κρύβουν τα βιβλία» εξηγεί η ίδια. Μάλιστα, εκεί, με πρωτοβουλία της υπεύθυνης βιβλιοθήκης, λαμβάνει χώρα και ένα σχέδιο πολλαπλών δράσεων που στοχεύει στην καλλιέργεια της αγάπης για την ανάγνωση στα παιδιά. Μία από αυτές είναι οι ομαδικές αφηγήσεις ιστοριών με ταυτόχρονη προβολή του ψηφιοποιημένου βιβλίου με προτζέκτορα, από μαθητές της Δ τάξης, στα πρωτάκια. «Οι μικροί μαθητές μας απολαμβάνουν τους μεγαλύτερους να τους διηγούνται ιστορίες, ενώ οι μεγαλύτεροι καλλιεργούν τη σκέψη και το λόγο τους μέσα από τη διήγηση και τις ερωτήσεις των παιδιών», συμπληρώνει η κ. Παπαϊωάννου.
Απαντώντας στο γιατί οι σχολικές βιβλιοθήκες είναι τόσο σημαντικές, η διευθύντρια του Λιτσείου διευκρινίζει: «Η βιβλιοθήκη ως χώρος και θεσμός είναι πολύ σημαντικός για ένα σχολείο. Είναι ο χώρος που το παιδί μπορεί να αγαπήσει το βιβλίο και την ανάγνωση. Γιατί όμως είναι τόσο σημαντικό τα παιδιά να μάθουν πού και πώς μπορούν να διαβάζουν; Επίσημες έρευνες δείχνουν πως 3 στους 5 Ευρωπαίους είναι λειτουργικά αναλφάβητοι, δηλαδή δεν καταλαβαίνουν το περιεχόμενο αυτού που διαβάζουν. Η εξοικείωση των παιδιών με την ανάγνωση κειμένων που δεν έχουν υποχρεωτικό χαρακτήρα (όπως τα μαθήματα), δεν χρειάζεται να απομνημονεύσουν πληροφορίες όταν τα διαβάζουν, είναι ιστορίες που τα ίδια τα παιδιά επιλέγουν και όχι οι μεγάλοι γι’ αυτά, συμβάλλει σημαντικά στην καταπολέμηση του λειτουργικού αναλφαβητισμού ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την κριτική σκέψη και τη δημιουργική γραφή. Αν λοιπόν θέλουμε μαθητές/τριες που να μπορούν να περιγράφουν, να διηγούνται, να επιχειρηματολογούν και στο τέλος να μπορούν να συνθέτουν ευφάνταστα κείμενα, τότε η λειτουργία μίας βιβλιοθήκης στο σχολείο συμβάλλει σημαντικά προς αυτή την κατεύθυνση.
Αναμένοντας τους νέους τίτλους που παραγγείλαμε για τη βιβλιοθήκη μας, ευχόμαστε πραγματικά ο θεσμός να αγκαλιάσει όλα τα δημόσια σχολεία της χώρας.»
Μια καταγγελία που πέρασε στα «ψιλά γράμματα»
Το 2011 η Εταιρεία Συγγραφέων εξέφρασε την έντονη αντίθεσή της στην απόφαση του τότε Υπουργείου Παιδείας να καταργήσει τη θέση του αρμόδιου βιβλιοθηκονόμου στις υπάρχουσες σχολικές βιβλιοθήκες και να παραδοθούν τα κλειδιά στους Περιφερειακούς Διευθυντές Εκπαίδευσης. Θα ήταν πλέον στο χέρι εκείνων, στην καλή τους θέληση και στον διαθέσιμο χρόνο τους, το κατά πόσο οι βιβλιοθήκες θα συνέχιζαν να λειτουργούν –μαντέψτε πόσες συνέχισαν!
Οι Έλληνες Συγγραφείς είχαν πει τότε «σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, που ο αριθμός των δημόσιων βιβλιοθηκών και των σχολικών, είναι ήδη περιορισμένος, σε αντίθεση με όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες συν των γειτονικών μας, η απόφαση αυτή του Υπουργείου Παιδείας, ισοδυναμεί με χτύπημα κατά της μόρφωσης και της παιδείας γενικότερα».
Η τότε υπουργός Παιδείας είχε τάξει, ότι θα βρεθεί τρόπος οι σχολικές βιβλιοθήκες να λειτουργήσουν ξανά. Έχουν περάσει 7 χρόνια.
Κι όμως. Οι σχολικές βιβλιοθήκες δεν είναι κάτι που «καλά θα ήταν να υπάρχει» ούτε προνόμιο μόνο των παιδιών που φοιτούν σε ιδιωτικά σχολεία. Οι σχολικές βιβλιοθήκες και οι κατάλληλοι υπεύθυνοι αυτών έχουν σημασία και μπορούν πραγματικά να αλλάξουν προς το καλύτερο τη ζωή ενός παιδιού, ανοίγοντας πόρτες και παράθυρα στο μυαλό και στην ψυχή του.
Είναι πολύ τυχερά τα παιδιά που έχουν τη δυνατότητα της καθημερινής πρόσβασης σε έναν τέτοιο πλούτο, ακόμα περισσότερο όταν υπάρχει και ένας άνθρωπος για να τα καθοδηγεί σωστά. Και είναι αφάνταστη η αλλαγή που μπορεί να φέρει στη ζωή τους. Κάθε παιδί αξίζει αυτή τη σχολική εμπειρία.
Πηγή:infokids.gr