Εκεί όπου τις τελευταίες ημέρες λειτουργεί η πρώτη Βρεφική Βιβλιοθήκη στην Ελλάδα. Ενας μικρός «παράδεισος» διαμορφωμένος στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών όπου η ανάγνωση του βρεφικού βιβλίου παροτρύνεται όλο και συστηματικότερα τα τελευταία χρόνια ως σημαντικό εργαλείο ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης του παιδιού.
Η Βρεφική Βιβλιοθήκη, η οποία λειτουργεί υπό την ευθύνη του Δήμου Αθηναίων στο Πάρκο για το Παιδί και τον Πολιτισμό στις εγκαταστάσεις του πρώην ΚΑΠΑΨ, μαζί με την Παιδική Βιβλιοθήκη που στεγάζεται στο διπλανό κτίριο, θα διαθέτουν σύντομα 4.500 τίτλους βιβλίων.
Εξοπλισμένη με ειδικά στρώματα για βρέφη, πολυθρόνες για θηλασμό, παιδικά καθισματάκια φαγητού και αλλαξιέρα για μωρά, η Βιβλιοθήκη, στην οποία υπάρχει και μικρό αμφιθέατρο για εκδηλώσεις, απευθύνεται σε παιδιά από την πρώτη ημέρα εξόδου τους από το μαιευτήριο μέχρι την πρώτη ημέρα του σχολείου: Η αφή είναι το πρώτο βήμα στο μαγικό ταξίδι της ανάγνωσης.
«Στόχος μας είναι να γνωρίσουν τα παιδιά το βιβλίο ως αντικείμενο, να εξοικειωθούν με τη χρήση του και να τα κάνουμε να περνούν ωραία διαβάζοντας. Στοχεύουμε στους αναγνώστες του μέλλοντος», λέει στο «Εθνος» η κ. Αβα Χαλκιαδάκη, αντιπρόεδρος του Οργανισμού Πολιτισμού Αθλητισμού και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων και υπεύθυνη για την εν λόγω πρωτοβουλία.
Πρώτη επίσκεψη στη Βρεφική Βιβλιοθήκη. Ο μικρός Στάθης επέλεξε βιβλίο και ταξιδεύει στις σελίδες του μέσα από την αφήγηση της μαμάς…
 |
«Παράλληλα θέλουμε να βοηθήσουμε γονείς χωρίς οικονομική δυνατότητα να δανειστούν ένα βιβλίο για το παιδί τους, αλλά και να εμφυσήσουμε τη φιλοσοφία της ανάγνωσης σε όσους έχουν χρήματα, αλλά δεν αγοράζουν βιβλία. Και όλα αυτά σε έναν πολύ ευχάριστο χώρο, η μελέτη του οποίου έγινε δωρεάν από τους αρχιτέκτονες Γιώργο Παπαδάκη, Ειρήνη Φιλιπποπούλου, Γιάννη Παπαγιαννάκη και Σωτήρη Κουβόπουλο».
Τις δύο πρώτες ημέρες λειτουργίας της η Βιβλιοθήκη απέκτησε 30 μέλη, ενώ κατά τη διάρκεια των εγκαινίων της την περασμένη εβδομάδα τον χώρο επισκέφθηκαν συνολικά 89 άτομα. Ανάμεσά τους και μια γιαγιά που ξεκίνησε με τα εγγόνια της από τον Πειραιά για να είναι παρούσα σε ένα σπουδαίο, όπως αισθανόταν, γεγονός. Η ανταπόκριση μικρών και μεγάλων είναι αξιοσημείωτη. «Είναι κάτι που έλειπε. Κάτι από τα αυτά που χρειάζονται για να γίνει η πόλη μας πιο ανθρώπινη και η ζωή μας πιο όμορφη. Είμαι χαρούμενη που άνοιξε στην περιοχή μας», λέει η κ. Κάλλια Σαρρή, μητέρα ενός αγοριού, ενώ ο γιος της Στάθης, ένα παιδάκι δύο ετών που δεν μιλά ακόμη καλά, φωνάζει δείχνοντας ένα βιβλίο στο ψηλότερο ράφι της βιβλιοθήκης: Είναι γαλάζιο και έχει στο εξώφυλλο ένα αεροπλάνο. Είναι η επιλογή του.
Κριτικοί αναγνώστες
«Στόχος μας είναι να δώσουμε στα παιδιά τη δυνατότητα να γίνουν με τον καιρό κριτικοί αναγνώστες. Δεν θέλουμε να τα καθοδηγούμε στην επιλογή βιβλίου. Ολα τα βιβλία εδώ μέσα είναι ελεγμένα και διαλεγμένα από ειδικούς. Ομως δεν μας ενοχλεί αν το παιδί πάρει ένα βιβλίο που δεν είναι για την ηλικία του ή που δεν ανταποκρίνεται στα κριτήρια των γονέων, αν το διαλέγει επειδή έχει έντονο χρώμα ή ακόμη και αν παίρνει ξανά και ξανά το ίδιο βιβλίο. Ας το παίρνει και για δύο μήνες. Αν αφεθεί ελεύθερο, σταδιακά θα αναπτύξει το δικό του κριτήριο», λέει η κ. Χαλκιαδάκη.
 |
«Η ζήτηση για το παιδικό βιβλίο αυξάνεται. Στην Κεντρική Δημοτική Βιβλιοθήκη, στον Σταθμό Λαρίσης, πριν από τέσσερα χρόνια αποφασίσαμε να φτιάξουμε παιδικό τμήμα. Εφτασε να έχει 540 μέλη. Τόσο που πλέον δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις ανάγκες ή στις εκδηλώσεις μας. Ετσι αποφασίσαμε να φτιάξουμε απέναντι, σε έναν χώρο 120 τ.μ., αυτόνομη Παιδική Βιβλιοθήκη και τώρα αυτήν», λέει από την πλευρά της η κ. Φωτεινή Μπαλαγιάννη, υπεύθυνη και για τις δύο Βιβλιοθήκες.
Αδιάψευστη απόδειξη είναι ο Χρήστος, ηλικίας 28 μηνών και καθημερινός θαμώνας της Βρεφικής Βιβλιοθήκης από την πρώτη ημέρα λειτουργίας της. «Το ζητάει ο ίδιος να έρθουμε», λέει ο πατέρας του κ. Δημήτρης. «Του αρέσει πολύ. Και στο σπίτι ξεφυλλίζει τα βιβλία, τα γράφει, τα χαϊδεύει, ψάχνει ευκαιρία πότε θα σηκωθεί η μεγαλύτερη αδελφή του από το γραφείο για να αρπάξει τα δικά της. Περνάει όμορφα με αυτά».
Η Βιβλιοθήκη λειτουργεί ως δανειστική και ως χώρος ανάγνωσης, ενώ πρόσβαση σε αυτήν έχουν παιδιά από όλους τους Δήμους της Αττικής.
Τα προγράμματα σε ΗΠΑ – Ευρώπη
Παιδική ανάγνωση και με… εντολές παιδιάτρων
Ηταν τη δεκαετία του ’90 στην Αμερική, όταν ξεκίνησε για πρώτη φορά η εφαρμογή προγραμμάτων για τη διάδοση του διαβάσματος μέσα στην οικογένεια. «Την εποχή εκείνη οι παιδίατροι των ΗΠΑ διαπίστωσαν ότι τα παιδάκια που προέρχονταν από πιο ευάλωτα οικονομικά και κοινωνικά στρώματα εμφάνιζαν μεγαλύτερο περιορισμό στην έκφρασή τους και ήταν αρκετά πιο πίσω σε αρκετούς δείκτες από τα άλλα παιδιά», εξηγεί η κ. Χαλκιαδάκη. «Αυτό οφειλόταν στο γεγονός ότι στο σπίτι είτε τους μιλούσαν πολύ λίγο, είτε άκουγαν φτωχότερο λεξιλόγιο και συνήθως εκπεφρασμένο με διαφορετικό ύφος, κυρίως σε προστακτική.
 |
Ετσι, ξεκίνησαν στα δημόσια Κέντρα Υγείας να ενημερώνουν τους γονείς ότι θα πρέπει να παίρνουν αγκαλιά τα παιδιά και να τους διαβάζουν μια ιστορία, άρχισαν να τους παροτρύνουν να μιλούν στα παιδιά τους και να τους τραγουδούν. Είναι αποδεδειγμένο πλέον ότι αυτές οι πρακτικές ειδικά σε παιδιά ηλικίας έως τριών ετών βοηθούν στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, στην ψυχική ωρίμανση και στην κοινωνικοποίηση».
Η αξία του διαβάσματος
Ανάλογες προσπάθειες υλοποιούνται στο Ηνωμένο Βασίλειο με το όνομα Bookstart, όπου οι Επισκέπτες Υγείας ενημερώνουν τους γονείς για την αξία του διαβάσματος και δίνουν βιβλία σε παιδιά οικογενειών με περιορισμένη οικονομική δυνατότητα. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι σημαντικό να έχει κάποιος δικά του βιβλία, στα οποία μπορεί να ανατρέξει οποτεδήποτε. «Τέλος, στην Ιταλία υπάρχει το πρόγραμμα Natti Per Legere, το οποίο συνίσταται σε μια στρατηγική συμμαχία μεταξύ παιδιάτρων και βιβλιοθηκονόμων: Ενας γονιός μπορεί να αποφύγει να πάει σε μια βιβλιοθήκη, δεν θα αποφύγει όμως να πάει στον παιδίατρο. Θα ακούσει τις συμβουλές του και θα τις ακολουθήσει κατά γράμμα.
Εκεί, λοιπόν, το βιβλίο χρησιμοποιείται συχνά ως αντικείμενο εξέτασης από τους παιδίατρους, ενώ εδώ και 15 χρόνια περισσότεροι από 400 δήμοι σε όλη τη χώρα τροποποιούν κάποιους χώρους τους για την προώθηση της παιδικής ανάγνωσης, η οποία γίνεται υπό τις συστάσεις των γιατρών…», λέει η κ. Χαλκιαδάκη.
 |
Πώς θα διαλέξετε παιδικό βιβλίο
Για μωρά: Βιβλία με μικρό μέγεθος, κατασκευασμένα από ανθεκτικά και μη τοξικά υλικά που μπορούν να πλυθούν. Βιβλία με απλές και καθαρές εικόνες, που απεικονίζουν πρόσωπα, ζώα ή οικεία αντικείμενα της καθημερινότητας (π.χ. μπιμπερό, πιάτο, μπάλα).
Για παιδιά 12-24 μηνών: Πολύ απλές ιστορίες με λίγες λέξεις που αναφέρονται σε καθημερινές εμπειρίες και έχουν πρωταγωνιστές παιδιά της ηλικίας τους ή ζώα. Κατάλληλα είναι και τα βιβλία με ανοίγματα ή με κινούμενα τμήματα που οδηγούν σε τροποποίηση, απόκρυψη ή αποκάλυψη της εικόνας και επιτρέπουν στα παιδιά να κάνουν υποθέσεις.
Για παιδιά 24-36 μηνών: Είναι κατάλληλες ιστορίες που αφηγούνται στιγμές της καθημερινής ζωής (π.χ. μια βόλτα στο πάρκο ή στον παιδικό σταθμό), ιστορίες που εισάγουν συναισθήματα (φόβο, ζήλια κ.ά.), παραμύθια και βιβλία που περιέχουν κείμενα σε στίχους. Στις εικονογραφήσεις τα παιδιά αρχίζουν να παρατηρούν και να σχολιάζουν τις λεπτομέρειες.
Για παιδιά 3-4 ετών: Εικονογραφημένες ιστορίες και βιβλία που βοηθούν στην εκμάθηση βασικών εννοιών, όπως τα χρώματα, τους αριθμούς, τα γράμματα, τα αντίθετα.
 |
Για παιδιά 4-5 ετών: Παραδοσιακά και σύγχρονα παραμύθια, χιουμοριστικές ιστορίες με αστεία σκίτσα, περιπέτειες και ιστορίες με αδέρφια, φίλους ή συμμαθητές, οι οποίες αναφέρονται σε συναισθηματικά στοιχεία της καθημερινότητάς τους.
Σύλλογος «Διαβάζοντας Μεγαλώνω»
ΤΟ ΕΘΝΟΣ – ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΡΟΒΒΑ